Bitka na Bregalnici, koja se odvijala od 30. juna do 9. jula 1913. godine, predstavlja jedan od najkrvavijih obračuna u srpskoj istoriji. Nakon Prvog balkanskog rata, srpske i bugarske vojske nisu se mogle dogovoriti oko podele osvojenih teritorija od Osmanskog carstva. Bugarska je iznenada napala srpsku i grčku vojsku 30. juna 1913. godine, bez najave rata, i započela bitku na bregalničkom frontu.

U bitci su učestvovale 1. i 3. srpska armija sa oko 176.000 boraca i 253 topa, dok je bugarska strana imala 4 armije, oko 130.000 boraca i 230 topova. Bugarski plan za bitku bio je iznenadan napad na srpsku vojsku s ciljem potpune pobede duž fronta od Vardara do Bregalnice, dok je srpski plan predviđao strategijski doček bugarskog napada i prelaz u nastupanje treće srpske armije u vezi sa Grcima.

Bitka je bila iznenadna za srpsku vojsku, ali su uspeli da odole bugarskom napadu i nanese im velike gubitke. Srbi su dobili materijalnu i moralnu pobedu, zarobili veliki plen i primorali Bugare na defanzivu. Ova bitka dovela je do ulaska Rumunije i Osmanskog carstva u rat protiv Bugarske, što je ubrzalo završetak rata.

Posledice bitke na Bregalnici imale su dalekosežne efekte na Balkanu. Nakon poraza, Bugarska je napadnuta od strane Rumunije i Osmanskog carstva, što je dovelo do velikih gubitaka teritorija. Spomen-kapela sa kosturnicom Kalenica podignuta je kao sećanje na poginule srpske vojnike, ali je uništena tokom Drugog svetskog rata od strane bugarskih fašista.

Bitka na Bregalnici bila je ključna u istoriji Balkana, jer je imala široke posledice na političku i vojnu situaciju u regionu. Slava srpskim junacima koji su hrabro branili svoju zemlju i odoleli bugarskom napadu. Ova bitka je ostavila dubok trag u srpskoj istoriji i ostaje važan deo kolektivne memorije naroda Balkana.