Manastir Gradac, jedan od najstarijih manastira u Srbiji, danas je ženski manastir smješten na padinama planine Golije, 20 kilometara udaljen od Raške. Izgrađen krajem 13. vijeka zadužbina je kraljice Jelene Anžujske i kralja Uroša Nemanjića, roditelja srpskih kraljeva Dragutina i Milutina. Danas u manastiru živi sestrinstvo od petnaest monahinja, a duhovnik im je otac Nikola.

Istorija manastira Gradac na Ibru nije posve jasna, ali pretpostavlja se da je izgrađen pred kraj 13. vijeka. Glavna crkva manastira posvećena je Blagovijesti Presvete Bogorodice, dok je iznad manastira podignuta kapela posvećena Svetom Nikoli. Manastir je opustio nakon propasti srednjovekovne srpske države, a krov sa glavne crkve je odnešen sve do 1910. godine kada je ponovo postavljen. Manastir je prvi put obnovljen krajem 16. vijeka, ali ne u potpunosti. Kraljica Jelena Anžujska je sahranjena u manastiru, a sarkofag koji je nekada čuvao njeno telo danas je nepoznat jer su ga monasi poneli bežeći pred turskom vojskom.

Arhitektura manastira Gradac je kombinacija gotičkog, romaničkog i srpsko-vizantijskog stila, što je usko povezano sa činjenicom da je kraljica Jelena bila francuskog porekla. Crkva pripada raškom stilu srpske arhitekture, ali su vidljivi uticaji drugih stilova u ornamentalnoj dekoraciji. Crna linija na zidovima crkve, nalik pukotini, osmišljena je tokom obnove kako bi se razlikovao originalni deo od restauriranog. U crkvi se nalaze četiri portala i dvojni prozori, a ikonostas koji potiče iz vremena gradnje manastira sačuvan je do danas.

Freske manastira su delimično očuvane, a ikone su posebna atrakcija jer monahinje posvećuju veliku pažnju njihovoj izradi. Ikone se izrađuju u manastirskoj radionici gdje monahinje organizuju izložbe svojih umjetničkih dela. Stara Pavlica, crkva u selu Pavlica koja datira iz 9. vijeka, također je jedinstvena građevina u srpskoj srednjovekovnoj arhitekturi.

Do manastira Gradac na Ibru može se doći laganim hodom prateći tok kristalno bistre Brvenice, što traje oko tri sata. Automobilom se dolazi brže, ali se propušta uživanje u ljepoti prirode parka biosfere Golija. Putnici mogu posjetiti i Golubačku tvrđavu, koja skriva mnoge tajne i čiji prvi graditelj ostaje misterija. Manastir Gradac i Stara Pavlica pružaju posjetiocima jedinstven doživljaj srednjovekovne srpske arhitekture i duhovnosti.