U srcu Šar planine, u mestu Štrpce, svake godine na Bele poklade oživljava se vekovna tradicija poznata kao Pročka. Ova manifestacija okuplja Srbe iz različitih delova Kosova i centralne Srbije, a najistaknutiji deo proslave je svadbena povorka pod nazivom „Ženidba Kraljevića Marka“. Kroz pesmu, igru i simbolične običaje, manifestacija stvara jedinstvenu atmosferu u kojoj se prošlost susreće sa sadašnjošću.
Manifestacija započinje u ranim jutarnjim satima defileom kroz selo, koji predvode Vučari – mladići obučeni u tradicionalne nošnje, simbolizujući nekadašnje ratnike i zaštitnike naroda. Uz njih su sveštenik, barjaktar, kum i stari svat, koji zajedno sa Kraljevićem Markom kreću po mladu. Tradicija nalaže da mladu igra muškarac u narodnoj nošnji, čime se spaja šala i poštovanje običaja.
Stefan Nikolčević iz Štrpca, koji je ove godine igrao Kraljevića Marka, istakao je da su pripreme za ovu manifestaciju bile zahtevne, jer se maske prave od prirodnih materijala koji su teže dostupni. Ova tradicija se održava decenijama, a maska koju je nosio napravljena je u Prilepu, rodnom mestu Kraljevića Marka. Milija Milosavljević, koji je igrao ulogu mlade, izrazio je zadovoljstvo što svake godine ima sve više učesnika i što se tradicija čuva.
Kraljević Marko je jedna od najomiljenijih epskih figura u srpskoj kulturi i tradiciji, a njegovo ime se često povezuje sa običajima i obredima tokom Bele poklade. Etnolog-antropolog Aleksandar Pavlović objašnjava da je Marko Kraljević kao istorijska ličnost vladao delom teritorije gde se nalazi Šar planina, što dodatno objašnjava njegovu važnost u lokalnoj tradiciji.
Posebnost manifestaciji daju kostimi i maske koje učesnici sami izrađuju, često mesecima unapred. Janićijević Miloš iz Štrpca napominje da je za pripremu potrebno oko mesec dana, a da se tradicija čuva već dugi niz godina. Stefan Boškočević ističe da ova manifestacija predstavlja očuvanje kulture i tradicije naroda na Kosovu i Metohiji, a događaj kao što je „Ženidba Kraljevića Marka“ se rado pamti i iščekuje svake godine.
Nakon defilea kroz Štrpce, učesnici i meštani se okupljaju na centralnom trgu, gde se održava humoristički program i sam čin „venčanja“. Za meštane Štrpca, ovaj običaj predstavlja deo njihovog identiteta i tradiciju koja se prenosi generacijama. Aleksandar Davidović, jedan od organizatora manifestacije, naglašava da ima veliki broj mladih učesnika koji su zainteresovani za očuvanje svoje tradicije i identiteta.
Stojan Josimović, takođe organizator, ističe da se običajna svetkovina „Ženidba Kraljevića Marka“ poštuje vekovima, a da postoji od početka prošlog veka. Nakon celodnevnog slavlja, u večernjim satima dolazi do drugog dela običaja, tokom kojeg se meštani okupljaju na ulicama i pale baklje, poznate kao „kumbare“. Ove baklje se prave od drveta trešnje ili smreke i predstavljaju drevni običaj koji simbolizuje proterivanje zlih duhova, odlazak zime i najavu proleća.
Važnost očuvanja ovog običaja ogleda se i u činjenici da je Pročka uvrštena u registar nematerijalne kulturne baštine Srbije, što dodatno potvrđuje njenu vrednost i značaj za lokalnu zajednicu. Ova manifestacija svaki put iznova oživljava duh tradicije i potvrđuje snagu zajedništva među ljudima koji dele iste korene i kulturne vrednosti.
