Kampanja srpske diplomatije donela institucionalnu vezu Srbije sa Teslinom laboratorijom

Vesna Vuković avatar

Strateška kampanja srpske diplomatije „Tesla – Energija mira“ uspostavljena povodom obilježavanja osam decenija kulture sjećanja na Nikolu Teslu donijela je institucionalnu vezu Srbije s jedinom Teslinom preostalom laboratorijom na svijetu, na Long Islandu, kao i nekoliko inicijativa vezanih za uvođenje međunarodnog Teslinog dana i uspostavljanje Tesla nagrade – ekvivalenta Nobelovoj nagradi.

Kampanja na čijem čelu je ambasador – nacionalni koordinator Ljiljana Nikšić bila je prilika ne samo za veze s laboratorijom i Teslinim naučnim centrom Vordenklif (TSCW) već i da se osvetli manje poznati dio života Nikole Tesle i kuća u kojoj je živeo od 1902. do 1904. godine, kada je zbog novog velikog sna napustio New York i život u hotelima među kojima je i manje pominjani St. Regis, na Petej aveniji, koji na proljeće otvara hotel u Kuli Beograd.

Tesla je u kući na samoj obali Atlantika živeo u vreme izgradnje laboratorije i čuvenog Teslinog tornja o čijoj grandioznosti i danas svedoči temelj na čije uglove je on lično, kao provodnike, postavio 10 kamenih ploča od specijalne gnajs stene. Tek pre tri godine postavljena je spomen ploča na ulaz u kuću u Šoramu sagrađenu u najvećem delu na temeljima one koju je Tesla iznajmljivao, a u kojoj je autentičan samo kamin. Na tabli su ispisane reči Teslinog biografa Marka Sajfera „Tesla je 1902. godine iznajmio ovu kuću, bila je njegov dom tokom rada na Vordenklifskom tornju. Tu je voleo da pliva i da sa uzvišenja u zadnjem delu dvorišta kao i sa same obale upravlja sopstvenim izumom – čamcem na daljinsko upravljanje“. Sećanje na Teslu i njegov život u toj kući, danas čuvaju Barbara Dadino i njen suprug Daniel Birn. O tome da je u kući živeo „Otac električnog doba“ saznali su tek nakon što su 2011. godine postali vlasnici „vikendice na okeanu“, a kako su oboje zaljubljenici u Teslu rade na očuvanju uspomene na našeg gorostasa čovečanstva. Barbara je upravo završila knjigu – neispirčanu priču o Tesli, koja obuhvata 10 godina traganja za izgubljenom istorijom Tesle u Vordenklifu.

Za to vreme, kako je Barbara rekla za Tanjug, „vikendicu“ su posjetili brojni ugledni gosti, uključujući i Tesline potomke i biografe.

Tesla je na Long Island stigao u vreme „procvata“ – nakon što je u drugoj polovini 19. veka željeznica proširila usluge do Istočnog Long Islanda, a investitor James Varden, došao na ideju da napravi ekskluzivno odmaralište na obali okeana koje će živjeti cijele godine. Vudvil Farms je tada dobio ime Vordenklif. Dadino podseća da je Tesla 1901. kupio 200 od 2.000 hektara koje je Varden posjedovao. Na toj zemlji podigao je čuvenu laboratoriju i toranj koji je finansirao J.P. Morgan a projektovao Stanford White slavni arhitekta čiji je projekat i prvi Medison Skver garden – najčuvenija njujorška zatvorena dvorana. Tesla i White su, kako je Dadino podsetila zamislili i novi „lepi grad“ koji je Tesla planirao da nazove „Radio city“. Želio je da bude glavni grad svjetskog sistema bežične komunikacije i stalni centar naučnikovih operacija.

„Dok je laboratorija građena 1901. Tesla je svaki dan vozom stizao iz New Yorka da nadgleda radove, a u junu 1902, sve aktivnosti je premestio u Vordenklif. Iznajmio je drvenu kuću na moru i ovo mu je postao dom u naredne dvije godine“, rekla je ona. „Kuća je pružala pogled od 180 stepeni na ocean između Long Islanda i kopna gdje bi ljeti plivao. Bio je u kontaktu sa ljudima iz kraja i lične prijatelje je pozivao u kuću“, navela je ona.

Vesna Vuković avatar