Prošle su četiri godine od izbijanja pandemije kovida-19, koja je ostavila dubok trag na globalno zdravlje. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, oko 778 miliona ljudi je zaraženo, dok je broj preminulih dostigao sedam miliona. Iako je virus sada pod kontrolom, dugi kovid, koji se manifestuje kroz više od 200 simptoma, nastavlja da opterećuje milione ljudi, uključujući i one u Srbiji.
Istraživači širom sveta i dalje rade na razumevanju dugog kovida. Različita istraživanja sugerišu različite uzroke: neki ukazuju na imunološku disfunkciju, dok drugi govore o rezervoarima virusa u telu ili upornoj upali. Ove teorije ukazuju na složenost problema i potrebu za daljim istraživanjima.
Jedna od najnovijih studija objavljena u časopisu „Science“ može značajno promeniti pristup ovoj bolesti. Istraživači su identifikovali potencijalni biomarker u krvi koji može pomoći u dijagnostikovanju dugog kovida. Učesnici sa ovim sindromom pokazuju promene u proteinima krvnog seruma, što može poslužiti kao pokazatelj prisutnosti bolesti.
Međutim, veliki broj ljudi sa dugim kovidom nije uključen u statistike. Iako nemaju aktivnu infekciju, oni se suočavaju sa simptomima poput umora, magle u mozgu, bolova u mišićima i respiratornih problema. Trenutno ne postoje standardizovani dijagnostički testovi ili terapije za ove pacijente.
Na Univerzitetu u Cirihu, istraživači su pratili 39 zdravih pojedinaca i 113 pacijenata zaraženih kovidom tokom više od godinu dana. Uzimajući uzorke krvi, identifikovali su već poznate pokazatelje kod pacijenata sa dugim kovidom. Studija je obuhvatila različite grupe, uključujući one koji su imali kratke ili duge simptome nakon infekcije.
Analiza više od 6.500 proteina u krvi pokazala je da postoji neregulisana aktivnost u imunološkom sistemu kod osoba sa dugim kovidom. Ovaj mehanizam, deo urođenog imunološkog sistema, može izazvati ozbiljne disfunkcije u telesnoj odbrani. Onur Bojman, vođa studije, objašnjava da sistem komplementa, koji treba da ukloni patogene, takođe komunicira sa sistemom koagulacije krvi, što može dovesti do izmenjene koagulacije i povreda tkiva.
Istraživači su primetili da pacijenti sa dugim kovidom imaju problema sa koagulacijom, što može objasniti prisustvo malih krvnih ugrušaka. Ovo je posebno važno jer se stres na endotelne ćelije, koje oblažu krvne sudove, može povećati tokom fizičkih aktivnosti.
Bojman naglašava da u normalnim okolnostima sistem komplementa funkcioniše da bi uklonio mrtve ćelije, ali kada je neregulisan, može izazvati oštećenja koja variraju od osobe do osobe. Ova oštećenja mogu zahvatiti različite organe, uključujući mozak, pluća i creva.
Iako ovo istraživanje ne odgovara na sva pitanja u vezi sa dugim kovidom, ono pruža snažne dokaze o ključnoj ulozi imunološkog sistema u ovoj bolesti. Natalija Egri, imunološkinja koja nije bila uključena u istraživanje, ističe da disregulacija sistema komplementa može pomoći u objašnjavanju simptoma kod pacijenata.
Istraživači sugeriraju da bi ova otkrića mogla poslužiti kao biomarker za dijagnostikovanje dugog kovida. Postoje kompanije koje već razvijaju inhibitore komplementa za retke imunološke bolesti, a ova studija može podstaći farmaceutsku industriju da istraži mogućnosti lečenja dugog kovida.
Iako je potrebno još rada na razvoju dijagnostičkih testova, ovo istraživanje je pokazalo da se dugi kovid može lakše identifikovati nakon infekcije. To može otvoriti vrata za kreiranje jednostavnijih testova koji bi se mogli koristiti u bolnicama.
Dugi kovid, koji je poznat i kao postkovidni sindrom, karakteriše se simptomima kao što su umor, problemi sa disanjem, bolovi u mišićima, glavobolje, poremećaji spavanja, kao i kardiovaskularni problemi. Ovi simptomi mogu trajati nedeljama ili čak mesecima, što dodatno komplikuje lečenje i oporavak pacijenata. U narednim mesecima, očekuje se dalji napredak u istraživanju i razvoju terapija za osobe pogođene ovim sindromom.
