Selo Breska kod Obrenovca, nekadašnje naselje u Srbiji, danas ne postoji ni na mapi, ali o njemu i dalje kruže neverovatne priče koje svedoče o njegovoj bogatoj i surovoj istoriji. Iako je Breska potpuno opustela, sećanja na ovo mesto preživela su kroz narodne priče i istorijske izvore. Legenda kaže da je Breska bila veliko selo sa svojom crkvom brvnaru u 18. veku, koja je služila i meštanima Obrenovca, budući da u tom gradu nije bilo crkvi.
Kraj 18. veka označio je tragičan kraj ovog naselja. U nekim izvorima se navodi da je Breska spaljena do temelja, a takve paljevine bile su uobičajene u ovom delu Srbije. Obrenovac, koji se nalazio u blizini, sve do 1859. godine nosio je naziv „Palež“, što takođe ukazuje na istoriju požara i uništenja. Oko mesta gde se nalazila Breska nastala su nova naselja, kao što su Zvečka, Krtinska, Urovci i Ratari, koja i danas postoje.
Prema nekim pričama, spaljivanje Breske moglo je biti posledica osvetničkih akcija lokalnih osmanskih kabadahija, ali postoji i mogućnost da je drugi razlog bio epidemija kuge koja je prijetila stanovnicima. U pisanim izvorima se pominje da je Breska bila pogođena ovom strašnom bolešću, što je moglo dovesti do panike i konačnog uništenja sela.
Iako se Breska više ne može pronaći, sećanje na nju i dalje živi. Ključna tačka u razumevanju istorije ovog mesta je crkva u Zvečkoj, naselju koje je formirano nakon što su meštani iz Breske premešteni. Crkva iz Breske takođe je uništena, a njene zidine su se pretvorile u imanje novoformiranog sela Urovci. Prema nekim izvorima, delovi crkve su preneti u Zvečku, gde je podignuta nova crkva, a današnji ikonostas u toj crkvi ukazuje na to da su delovi iz stare crkve zaista preneti.
Danas, iako je Breska nestala, ime ovog sela preživelo je kroz vreme. Novi naseljenici u blizini Termoelektrane Nikola Tesla odlučili su da zadrže staro ime, pa se tako naselje novih kuća danas naziva Breska. Ipak, ova moderna Breska nema nikakve veze sa istorijskom Breskom koja je postojala pre više vekova.
Kroz istoriju, Breska je bila svedok mnogim nevoljama, uključujući ratove, poplave i epidemije koje su oblikovale sudbinu njene zajednice. Ljudi su se odupirali zaboravu, a priče o ovom naselju i dalje se prenose s kolena na koleno, čuvajući uspomenu na nekadašnje živote, zajedništvo i tragedije koje su bile deo svakodnevice stanovnika.
U savremenoj Srbiji, gde se prošlost često gubi u brzim promenama, priča o Breskoj podseća nas na vrednost sećanja i važnost očuvanja istorije. Iako je selo nestalo, njegova priča ostaje važna i relevantna, podsećajući nas na to da svako mesto ima svoju priču, čak i kada više ne postoji na mapi.
