Sibirska „Kapija podzemlja“, poznata i kao Batagajka, ogromni je krater koji se nalazi u permafrostu na severu Jakutije u Rusiji. Prvi put je primećen 1991. godine nakon što se urušilo jedno brdo, otkrivajući slojeve permafrosta koji su starosti do 650.000 godina.
Nova studija pokazuje da se ovaj krater svake godine proširuje za oko milion kubnih metara jer se ledeni slojevi polako tope. Litice kratera povlače se oko 12 metara godišnje zbog otapanja leda, što je brže od ubrzanog otapanja leda u Arktiku i subarktičkoj regiji.
Prošle godine, širina Batagajke iznosila je 990 metara, dok je deset godina ranije bila 790 metara. Od 2014. godine, krater je porastao za čak 200 metara u širinu. Slike iz svemira ukazuju da je količina otopljenog leda ekvivalentna zapremini 14 Velikih piramida u Gizi.
Istraživači u studiji upozoravaju da Batagajka i dalje aktivno raste, ali da postoji granica dokle može da se proširi. Debelina preostalog permafrosta u krateru svega je nekoliko desetina centimetara, što znači da je mogućnost daljeg produbljivanja praktično iscrpljena zbog geoloških karakteristika lokacije.
Ovaj krater predstavlja jedinstven fenomen koji pruža uvid u istoriju i evoluciju permafrosta na Zemlji. Istraživači se nadaju da će dalje proučavanje Batagajke ponuditi nove uvide u procese globalnog zagrevanja i promena klime, te bolje razumevanje uticaja otapanja leda na okoliš i ekosisteme.
Permafrost, večni zamrznuti sloj tla koji se nalazi na polarnim regionima, igra ključnu ulogu u regulaciji klime i očuvanju biljnog i životinjskog sveta. Otapanje permafrosta može dovesti do oslobađanja velikih količina metana i ugljen dioksida, gasova koji doprinose efektu staklene bašte i globalnom zagrevanju.
Zbog toga je važno razumeti procese koji dovode do otapanja permafrosta i identifikovati mere koje bi mogle usporiti ili sprečiti taj proces. Batagajka, kao jedan od najvećih kratera u permafrostu, predstavlja idealnu lokaciju za proučavanje ovih procesa i predviđanje budućih promena u ovim područjima.
Studija o Batagajki otvara nova pitanja i podstiče dalja istraživanja o uticaju globalnog zagrevanja na permafrost, kao i o merama koje bi mogle biti preduzete kako bi se sprečile negativne posledice otapanja leda na okoliš i ekosisteme.
Nadamo se da će nova saznanja dobijena iz proučavanja Batagajke doprineti boljem razumevanju ovog problema i omogućiti donošenje efikasnih mera za očuvanje ovih krhkih ekosistema.
