Nova istraživanja koja su sprovedena u zoni Klarion-Kliperton (CCZ) u severnom Tihom okeanu otkrila su da metalne grudve na morskom dnu proizvode sopstveni kiseonik, poznat kao „tamni kiseonik“. Ovo otkriće je iznenađujuće jer je prvi put primećeno da se kiseonik može stvoriti bez učešća živih organizama, što postavlja pitanje o nastanku života na Zemlji. Metalni noduli, koji se nalaze na morskom dnu Tihog okeana, proizvode kiseonik u potpunoj tami i bez ikakve pomoći živih organizama, putem elektrolize morske vode.
Ovi noduli sadrže različite metale poput oksida gvožđa i mangana, kao i kobalta, nikla, litijuma i retke zemne metale, što ih čini dragocenim resursima za elektroniku i tehnologije sa niskim sadržajem ugljenika. Istraživači su prvobitno proučavali potencijalne uticaje rudarenja ovih nodula na ekosistem morskog dna u CCZ-u, oblasti koja se prostire na 4,5 miliona kvadratnih kilometara između Havaja i Meksika.
Kroz eksperimentalna istraživanja, tim naučnika je otkrio da metalni noduli proizvode kiseonik putem elektrolize morske vode, stvarajući naelektrisanje koje omogućava razdvajanje vode na kiseonik i vodonik. Ova otkrića su objavljena u časopisu „Nature Geoscience“ i izazivaju promene u dosadašnjem shvatanju procesa stvaranja kiseonika na Zemlji.
Nikolas Ovens, direktor Škotskog udruženja za nauku o moru (SAMS), opisao je ovo otkriće kao „jedno od najuzbudljivijih u naučnom svetu o okeanu u poslednje vreme“. Konvencionalno mišljenje je bilo da su prvi kiseonik na Zemlji proizveli drevni mikrobi pre oko tri milijarde godina, ali nova istraživanja postavljaju pitanje ovog modela i podstiču dalja istraživanja o procesima koji su doveli do stvaranja kiseonika na planeti.
Studiju su delimično finansirali kanadska kompanija The Metals Company, koja planira da započne eksploataciju nodula u CCZ-u sledeće godine. Ovo otvara pitanje održivosti rudarenja ovih nodula i potrebi za dodatnim istraživanjima o uticaju ovog procesa na okeanske ekosisteme.
U zaključku, ovo otkriće predstavlja važan korak napred u razumevanju procesa stvaranja kiseonika na Zemlji i postavlja nova pitanja o evoluciji života na planeti. Naučnici će nastaviti da istražuju ulogu metalnih nodula u stvaranju kiseonika i potencijalne posledice eksploatacije ovih resursa na okeanske ekosisteme.
