Naučnici su, koristeći teleskop Džejms Veb, otkrili drevnu i daleku galaksiju koja pruža nove dokaze da je prelazni period iz “mračnog doba“ svemira, koji je nastao nedugo nakon Velikog praska, zapravo počeo ranije nego što se to do sada smatralo. Ova galaksija, nazvana JADES-GS-z13-1, posmatrana je kako je izgledala otprilike 330 miliona godina nakon Velikog praska, kada je svemir bio mlad i u razvoju.
Za poređenje, Zemlja je stara oko 4,5 milijardi godina, dok se procenjuje da je svemir star oko 13,8 milijardi godina. Astrofizičar Joris Vitstok iz Centra za kosmičku zoru Univerziteta u Kopenhagenu izjavio je da je teleskop Veb potvrdio postojanje jedne od najudaljenijih galaksija poznatih do sada.
Prema istraživačima, univerzum je doživeo brz i eksponencijalan rast u delićima sekunde nakon Velikog praska. Kada se svemir dovoljno ohladio, nastao je period poznat kao kosmičko mračno doba, tokom kojeg je mladi univerzum bio obavijen gustim slojem vodoničnog gasa u električno neutralnom stanju. Nakon toga usledila je epoha rejonizacije, kada je svemir prvi put počeo da sija, a naučnici su sada dokazali da je galaksija JADES-GS-z13-1 prešla u ovaj novi period ranije nego što se pretpostavljalo.
Vitstok je naglasio da JADES-GS-z13-1, za razliku od drugih sličnih udaljenih galaksija, pokazuje jasan potpis koji sugeriše da sadrži izuzetno moćan izvor ultraljubičastog zračenja. Ova galaksija je počela rejonizaciju ranije nego što su očekivali, što ima značajne implikacije za razumevanje ranih faza svemira.
Vreme kada su se formirale prve zvezde, crne rupe i galaksije naziva se kosmička zora. Tokom ovog perioda, ultraljubičasto zračenje koje su emitovale nove zvezde hemijski je izmenilo neutralni vodoničasti gas, omogućavajući svetlosti da pobegnu iz galaksija i „uključe“ svetlost u svemiru. Kevin Hejlajn sa Univerziteta u Arizoni objasnio je da je svemir nakon Velikog praska bio mešavina vodonika, helijuma i tamne materije koja se polako hladila. U tom periodu, univerzum je bio neproziran za energično ultraljubičasto zračenje.
Istraživači su ukazali na to da svetlost koju je teleskop Veb otkrio u galaksiji JADES-GS-z13-1 može poticati od snažnog formiranja zvezda u njenom jezgru, prisustva rastuće supermasivne crne rupe koja troši okolni materijal ili kombinacije oba faktora. Ova galaksija je široka oko 230 svetlosnih godina, što je nekoliko stotina puta manje od naše Mlečne staze.
Ovo otkriće može značajno doprineti našem razumevanju kako su se prve galaksije formirale i evoluirale u ranom svemiru. Istraživači planiraju da nastave sa proučavanjem JADES-GS-z13-1 kako bi bolje razumeli njenu strukturu, sastav i ulogu u širem kontekstu kosmičke evolucije.
Ova otkrića takođe postavljaju nova pitanja o prirodi rejonizacije i njenom uticaju na oblikovanje svemira kakvog danas poznajemo. Naučnici se nadaju da će dalja istraživanja uz pomoć teleskopa Džejms Veb pružiti još dublje uvide u rane faze postojanja svemira i pomoći u razumevanju kako su se formirala prva kosmička tela.
U svetlu ovih otkrića, naučna zajednica je uzbuđena zbog mogućnosti daljih istraživanja i novih saznanja koja bi mogla promeniti naše razumevanje svemira i njegovih ranih faza. Ova istraživanja će, bez sumnje, ostati ključna u godinama koje dolaze, jer nastavljamo da istražujemo tajne svemira i njegove kompleksne procese.
