Pet godina je prošlo od smrti Ranka Jovovića, jednog od najznačajnijih književnih stvaralaca u Crnoj Gori i šire. Rođen 1941. godine, Jovović je preminuo 2020. godine, ostavivši iza sebe bogatu i uticajnu poetsku ostavštinu koja se proteže više od pet decenija. Njegova poezija, koja se često opisuje kao angažovana i emotivna, obeležila je vreme u kojem je živeo, a njegov glas protesta i bunta čuje se i danas.
Nedavno je objavljena knjiga „Iskrenik – portret pjesnika Ranka Jovovića“ autora Gorčina Blagojevića, koja donosi analize i kritike Jovovićevog dela iz različitih izvora. Knjiga sadrži više od 120 citata i predstavlja sveobuhvatan prikaz Jovovićevog umetničkog stvaralaštva. Blagojević, govoreći o Jovoviću, ističe da je on bio prvi pesnik modernog izraza u Crnoj Gori, koji je uspeo da spoji različite stilove i teme, od lirskih do realističnih, od ličnih do opštih, kao i da kombinuje nihilizam sa pobunom.
„Iskrenik“ je reč koja najbolje opisuje Ranka Jovovića, naglašava Blagojević, ističući da je Jovović bio u centru pažnje različitih slojeva društva, uključujući pisce, novinare, političare, pa čak i boeme. Njegov uticaj na savremene autore i čitaoce i dalje traje, što se može videti i kroz interesovanje za njegovo delo pet godina nakon smrti.
Jovovićeva poezija obeležena je bogatom intertekstualnošću koja se odražava kroz tri ključne vertikale. Prva vertikala obuhvata uticaje francuskih, nemačkih i ruskih romantičara, simbolista i avangardista. Druga vertikala se odnosi na duhovni okvir njegove poetike, koji se proteže od Sokrata do Njegoša, dok treća vertikala uključuje posvete savremenicima i prijateljima koji su preminuli, što dodatno osvetljava Jovovićevu povezanost sa beogradskim boemskim krugom.
Blagojević podseća na Jovovićeve reči o svom pesničkom putu: „Da je bilo sreće, ne bih bio pesnik, nego gangster!“ Ove reči oslikavaju duboku introspekciju i etičke dileme koje su ga pratile tokom života. Njegovo stradanje počelo je od pogibije oca u bratoubilačkom ratu, što ga je obeležilo i pratilo kroz celu karijeru. Nosio je ranu svog oca i naroda, koja nikada nije potpuno zaceljena.
Tokom svoje karijere, Jovović je objavio brojne zbirke poezije, među kojima se nalaze „Gvozdena šuma“, „Dodir tame“, „Divlji plač“, „Poljubac za Anu Ahmatovu“ i mnoge druge. Njegova dela odražavaju duboke emocije, filozofska promišljanja i kritički osvrt na društvo i vlast. Pored poezije, Jovović je pisao i eseje i intervjue, kao što su „Nek mi ne bude ništa oprošteno“ i „Doba divljanja“, čime je dodatno obogatio srpsku književnost.
Jovovićev umetnički izraz je prepoznat i nagrađivan, a njegov rad je ostavio neizbrisiv trag u savremenoj srpskoj poeziji. Njegova sposobnost da spoji jednostavnost jezika sa dubokom misaonošću omogućila mu je da postane jedan od najomiljenijih i najuticajnijih pesnika svog vremena.
Iako su prošle godine od njegove smrti, Jovović i dalje inspiriše mlade pesnike i čitaoce, čije se zanimanje za njegovo delo ne smanjuje. Njegova poezija ostaje relevantna i snažna, a njegova poruka o ljudskom stradanju, etici i istini nastavlja da odjekuje kroz vreme. U svetu gde se često zaboravlja na vrednost iskrenosti i umetnosti, Ranko Jovović ostaje svetionik koji podseća na snagu reči i umetničkog izraza. Njegova ostavština živi dalje, u srcima i svesti svih koji su imali priliku da upoznaju njegov rad i misli.
