U Hrvatskoj su podaci o demografskim kretanjima za 2023. godinu pokazali zabrinjavajuće trendove. Prema izveštaju Državnog zavoda za statistiku (DZS), u ovoj godini rođeno je samo 32.170 dece, što predstavlja najmanji broj od 2014. godine. S druge strane, broj preminulih je dostigao 51.275, što znači da je Hrvatska zbog negativnog prirodnog prirasta izgubila 19.105 stanovnika.
U 2023. godini zabeležen je broj od 16.355 rođenih dečaka i 15.815 devojčica, što ukazuje na značajan pad u odnosu na prethodne godine. Najveći broj rođenih zabeležen je 2014. godine, kada je rođeno 39.566 dece. Od 2015. do 2021. godine, broj novorođenčadi kretao se između 35.800 i 37.500, ali je 2022. godine pao ispod 34.000, a 2023. godine ispod 33.000.
Kada se govori o broju umrlih, 2023. godina je zabeležila manji broj nego prethodnih godina, osim 2014. godine, kada je umrlo 50.839 ljudi. Najveći broj preminulih bio je 2021. godine, sa 62.712 umrlih, što je jedina godina u poslednjem desetogodišnjem periodu u kojoj je broj preminulih premašio 57.100.
Prosečna starost majke pri prvom porođaju beleži blagi porast već dugi niz godina. Dok je 1968. godine prosečna starost iznosila 22.8 godina, 2023. godine ona iznosi 29.7 godina. Više od 53% rođene dece u ovoj godini, odnosno 17.266 novorođenčadi, potiče od žena u uzrastu između 30 i 39 godina.
Od ukupnog broja rođenih, u braku je zabeleženo 23.788 dece, dok je vanbračno rođena deca činila 8.382. Ovi podaci ukazuju na sve veću prisutnost vanbračnih zajednica u Hrvatskoj.
U pogledu brakova, 2023. godine sklopljeno je 17.306 brakova, što predstavlja pad od 4.2% u odnosu na 2022. godinu. U poslednjem desetogodišnjem periodu, samo je 2020. godine zabeležen manji broj brakova, sa malo više od 15.000 sklopljenih brakova.
Stopa totalnog fertiliteta u 2023. godini iznosila je 1.46, što je znatno ispod nivoa jednostavne reprodukcije koji iznosi 2.1. Ovaj podatak dodatno oslikava demografske izazove s kojima se Hrvatska suočava, jer niža stopa fertiliteta implicira da populacija može značajno opadati u budućnosti.
Hrvatska se suočava s ozbiljnim demografskim problemima, koji su rezultat kombinacije niskog nataliteta i visokog mortaliteta. Činjenica da je broj rođenih dece najniži u poslednjih deset godina, zajedno s porastom broja preminulih, predstavlja ozbiljan izazov za budućnost zemlje. Ovi trendovi impliciraju potrebu za strategijama koje bi mogle podstaći natalitet, kao i mere koje bi mogle unaprediti kvalitet života kako bi se zadržali postojeći stanovnici.
Osim toga, odlaganje majčinstva i sve veći broj žena koje rađaju u kasnijem uzrastu može se povezati s ekonomskim faktorima, kao što su nesigurnost na tržištu rada i visoki troškovi života. Ove okolnosti dodatno otežavaju situaciju i govore o potrebi za sveobuhvatnim pristupom koji bi obuhvatio ekonomske, socijalne i zdravstvene aspekte života u Hrvatskoj.
Ovi podaci pozivaju na hitnu reakciju nadležnih institucija kako bi se prevazišli ovi izazovi i osigurala održivost populacije u budućnosti.
