Centar za promociju nauke (CPN) dodjelio je priznanja projektima građanskih naučnih istraživanja koji su odabrani za finansiranje u okviru prvog nacionalnog Javnog poziva 2023. godini. Ministarka nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Jelena Begović dodelila je priznanja dobitnicima finansijske podrške za najbolje ocenjene projekte građanskih naučnih istraživanja u 2023. godini.
Prvi na listi je projekat „Ecosystem Services Assessment of Ribnica Gorge (Western Serbia) through Citizen Science“ Biološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, a sledi „Diabetic Chronic Wounds Prevention and Eradication – Patients Come to the Rescue“ Instituta za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo (IMGGI) iz Beograda. Izabrani su i „Cultivating Soil Connectivity: Empowering Farmers and Youth Community as Citizen Scientists to Monitor Soil Health and Biodiversity“ Instituta BioSens iz Novog Sada i „Heritage of Emancipation: Empowering Roma Women through Networks of Solidarity (HEROINES)“ Etnografskog instituta SANU. Također, priznanja su dobili i projekti „Citizen Co-Creation: Shaping a Sustainable Future of Wastewater Treatment in Serbia by Pioneering Energy-Neutral & Zero-Waste Approach“ Građevinskog fakulteta u Beogradu, i „Stay or Leave – Spotlight on migration intentions In The Rural areas (RurSITU)“ Geografskog instituta „Jovan Cvijić“ SANU.
Na Javni poziv za finansiranje projekata građanskih naučnih istraživanja, koji je trajao od 2. oktobra do 1. novembra 2023, stiglo je 127 prijava projekata, a za finansiranje je odabrano šest projekata koji će biti realizovani do kraja 2025. godine širom Srbije. Prijave su obuhvatile širok raspon tema unutar prirodnih, društveno-humanističkih i tehničkih nauka, od zaštite životne sredine, biodiverziteta, mikrobiologije, medicine i javnog zdravlja do astronomije, psihologije, lingvistike, kulturnog nasleđa i obrazovanja.
V.d. direktora Centra za promociju nauke Marjana Brkić uručila je zahvalnicu za neizmernu podršku Begović, „za uzajmani rad koji je doneo mnogo više od onoga što je planirano“. Također, zahvalnice institucijama za podršku i izuzetan doprinos radu Centra za promociju nauke u 2023. godini dobili su brojni partneri poput Kulturnog centra Beograda, Austrijskog kulturnog foruma, ambasade Sjedinjenih Država, Fondacije Ana i Vlade Divac i drugih.
Begović je istakla da su od 127 prijava morali nažalost da odabiru samo šest, a preko 50 posto pristiglih su bile „zaista izuzetne ideje, hrabre i konkretne“. Ministarstvo će gledati da ubuduće budžet za ovakve projekte uvećaju što više može. Prema njenim rečima, ukupni budžet prvog javnog poziva građanskih naučnih istraživanja iznosi 24 miliona dinara, a građani su odzivom i projektima pokazali da su „prepoznali benefite nauke i da mogu da budu deo procesa nauke“.
U projektnim prijavama je, u svojstvu nosilaca i partnera, učestovalo preko 70 fakulteta i instituta, više od 80 organizacija civilnog društva, 15 lokalnih samouprava i javnih preduzeća, 30 škola i vrtića, deset predstavnika industrije i privrede, i četiri biblioteke i muzeja. Građanska naučna istraživanja su oblik projekta koji uključuje građane, koji učešćem mogu da bavljenjem naukom postanu deo rešenja i pri tome sami nauče nešto.
U Centru za promociju nauke kažu da su ove godine dobili priliku da prvi put raspišu poziv, a „prijave su bile toliko dobre“, po oceni međunarodne stručne komisije, i bilo je „neverovatno teško odabrati samo šest projekata“. Manifestacije koje je centar organizovao tokom ove godine imale su preko 200.000 posetilaca, što je ozbiljna brojka za instituciju koja broji 25 ljudi.
